Wat is cortisol?
Home » Kennisbank » Wat is cortisol?
Cortisol is een stresshormoon. Het wordt samen met het hormoon adrenaline aangemaakt in de bijnieren. Het zorgt er voor dat je voor een langere tijd alert kunt zijn en kunt presteren.
Het hormoon is essentieel voor ons dagelijks functioneren. Elke dag komen er wel situaties voor waarbij je alert moet zijn of je moet inspannen voor een korte tijd. Cortisol zorgt er ook voor dat de suikeropname in de spieren wordt verhoogd, waardoor je meer energie krijgt. Het niveau van cortisol piekt tijdens momenten van stress en prestatie en neemt daarna geleidelijk weer af.
Daglicht stimuleert de aanmaak van cortisol. Wanneer het donker begint te worden wordt de aanmaak van cortisol weer minder.
Op het moment dat je wilt gaan slapen is het belangrijk dat je geen hoge niveaus cortisol in je lichaam hebt. Als je een laag cortisol niveau hebt, krijgt je lichaam een seintje dat het veilig is om te gaan slapen.
Op dat moment wordt melatonine aangemaakt. Dit zorgt ervoor dat je goed in slaap kunt vallen. Een te hoog niveau cortisol remt de aanmaak van melatonine, wat voor slapeloosheid kan zorgen.
Oorzaken van te veel cortisol in je lichaam:
- Stress
- Te veel activiteit voor het slapen gaan, bijvoorbeeld sporten
- Te veel licht laat op de avond of blauw licht van beeldschermen
De aanmaak van cortisol kan verstoord raken bij onder andere chronische stress, burn-out, ploegendiensten en een verstoord slaapritme. Cortisol piekt dan niet meer in de ochtend. Hierdoor word je moe wakker en heb je te veel energie in de avond.
Als je cortisolwaarden voor langere tijd te hoog blijven, geeft je lichaam minder aandacht voor belangrijke lichaamsfuncties en processen. De gevolgen van te veel cortisol zijn:
- Slaapproblemen
- Overgewicht
- Spierafbraak
- Darmklachten
- Uitputting
- Veroudering
- Depressie
- Verlaagd immuunsysteem
Hoe kun je er dan voor zorgen dat je cortisolwaarden goed in balans zijn en niet te laag of te hoog?
Je kunt dit doen door:
- Voldoende te bewegen en sporten, maar dus niet te laat in de avond
- Het doen van ademhalingsoefeningen
- Gezond te eten